گون های بر باد رفته شهر من!

        به گزارش ایرنا، خاستگاه گَوَن ایران است و حدود 900 گونه آن شناسایی شده است. 
این گیاه بیابانی به دلیل تنوع گسترده از رویش بالایی برخوردار است و شهرستان کوهستانی و مرتعی سمیرم در جنوب استان اصفهان، یکی از مناطق اصلی گون خیز استان و کشور محسوب می شود. 
کارشناس ارشد و پژوهشگر منابع طبیعی و جنگلداری استان اصفهان به خبرنگار ایرنا گفت: تامین علوفه، تولید ترکیب های مختلف دارویی، تغذیه ای و صنعتی، حفظ توازن محیطی آفات و امراض و سیلاب ها و حفاظت از گیاهچه سایر پوشش های گیاهی از نقش های مهم این گیاه در طبیعت است. 
علی حسین بهرامیان اظهار کرد: کتیرا از مهمترین ترکیب های حاصل از برخی گونه های گون محسوب می شود و این ترکیب با وجود مصارف بسیار عدیده و مصرف فراوان آن در صنایع و بهداشت هنوز جانشین صنعتی عمده ای ندارد و بی رقیب است. 
وی با بیان اینکه صدور مجوز برداشت خرداد تا شهریور صادر می شود ، افزود: گیاه گَون از جمله پوشش های مهم مراتع بویژه در مناطق کوهپایه ای و تپه ای است. 
به گفته این کارشناس منابع طبیعی این گیاه به دلیل تراکم و ویژگی های رویشی نقش مؤثری در حفاظت خاک از فرسایش های بادی و آبی به خصوص بارندگی در شیب ها و خاک های سبک دارد. 
بهرامیان درباره اهمیت این پوشش گیاهی بویژه برای مناطقی مانند سمیرم با توجه به ادامه خشکسالی تصریح کرد: تراکم پوشش و پراکندگی در فاصله کمی از خاک از برخورد باران و تگرگ به سطح خاک جلوگیری کرده و پوشش گسترده ریشه ای نیز علاوه بر ایجاد چسبندگی بین ذرات خاک، با حفظ بقایای گیاهای بافت اسفنجی مناسبی برای ذخیره و نفوذ رطوبت به اعماق خاک ایجاد می کند. 
وی گفت: برداشت کتیرا در وسعت 510هزار هکتاری رویشگاه های این گیاه در استان اصفهان، یکی از راهکارهای بهره وری مناسب از منابع طبیعی است و ترویج آن به شرط رعایت برخی شرایط به حفظ پوشش گیاهی و درآمدزایی ساکنان مناطق بومی و محلی کمک می‌ کند. 
محقق و کارشناس منابع طبیعی استان اصفهان، زمان قرُق و برداشت نکردن کتیرا را حداقل سه سال یکبار برشمرد و افزود:این موضوع در منطقه سمیرم رعایت نمی شود و همین باعث از بین رفتن گون ها و سوء استفاده فرصت طلبان شده است. 
این کارشناس ادامه داد: 60 تا 70 درصد محل هایی که در سال های گذشته اقدام به برداشت صمغ کتیرا شده، شاهد خشک و فرتوت شدن گون ها هستیم که اگر در این محل ها حضور یابید براحتی می توانید گون هایی به آن وسعت و استحکام را براحتی از دل خاک بیرون بکشید. 
بهرامیان اشاره ای هم به تشکیل شرکت تعاونی منابع طبیعی و کشاورزی سمیرم در سالیان گذشته داشت و افزود: این شرکت در حالی که باید خود محافظ و حراست کننده طبیعت باشد براحتی امکانات و اعتبار برای بهره برداران کتیرا و خام فروشان این محصول استراتژیک را فراهم می کند که این رویکرد با این وضعیت، به سرعت باید اصلاح و با آن برخورد شود. رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سمیرم نیز در همین زمینه به ایرنا گفت: پیش بینی می شود امسال بیش از 25 هزار کیلوگرم کتیرای مرغوب از 30 هزار هکتار مراتع و گون زارهای این شهرستان برداشت شود. 
محمدحسن طاهری افزود: برداشت این محصولِ با ارزش بطور معمول هر سال در مراتع منطقه با صدور مجوز از طریق این اداره انجام می شود. 
وی اظهار کرد: امسال مجوز برداشت کتیرا از گون های این خطّه، برای 300 نفر صادر شده و هر نفر تا 150 کیلو حق برداشت این صمغ پرخاصیت را خواهد داشت. 
رئیس اداره منابع طبیعی سمیرم با بیان اینکه کتیرا در این شهرستان از نوع سیاه(خرمنی) وسفید(مفتولی) است، ادامه داد: این محصول برای مصارف بهداشتی و دارویی استفاده می شود. 
طاهری قیمت فعلی هر کیلوگرم کتیرا در سمیرم را 40 تا 50 هزار تومان اعلام کرد. 
نماینده مردم سمیرم در مجلس دهم نیز در نشست اخیر خود با خبرنگاران محلی بر اهمیت حفظ گون های سمیرم بویژه در این سال های خشکسالی تاکید کرده و گفته بود: اگر این گون ها را از سمیرم بگیرند دیگر چیزی از طبیعت، آب و خاک این خطه باقی نمی ماند. 
اصغر سلیمی افزود: وقتی در دل طبیعت گوَن براحتی از دل خاک بیرون می آید نشان از این دارد که کتیرا زدن ها اصولی نبوده و این به مرور باعث از بین رفتن آنها و در ادامه نابودی طبیعت بکر گون زارها می شود. نماینده مردم سمیرم با اشاره به منطقه بیابانی و بدون پوشش گیاهی «آلاجابایر» در جنوب سمیرم یادآوری کرد: این منطقه وسیع در شهرستان سمیرم به یکباره تبدیل به خاک مرده و بیابان نشده، بلکه دست اندازی انسان و عبور و تجمع هر ساله دام عشایر در گذر زمان آن را به این روز انداخته است. 
کتیرا صمغی است که از گیاه مرتعی گوَن (gavan ) به دست می آید در قرون وسطی از کشور ایتالیا صادر می شده است.
ریشه گون یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و رسمی چین است که در فارماکوپه چین ذکر شده است. ریشه این گیاه به عنوان مقوی و درمان افراد دارای قند و نفریت مصرف می شود. 
شهرستان سمیرم دارای 22 هزار هکتار باغ، 17 هزار هکتار زمین زراعی، 455 هزار هکتار عرصه ملی و 330 هزار هکتار مرتع و جنگل های طبیعی است .این شهرستان در 160 کیلومتری جنوب اصفهان و 164 کیلومتری شمال یاسوج واقع شده است. 
گ/7147/ 6022 گزارش از: محمود افشاری- انتشار: عمادی