شبکه چهار سیما

برنامه «معرفت» به تهیه‌کنندگی سید محسن مناجاتی، ازجمله همین برنامه‌های متمادی این سال‌ها در حوزه اندیشه است که با اجرا و میزبانی اسماعیل منصوری لاریجانی و بهره‌مندی از کلام، دانش و حکمت حکیم فرهیخته و چهره ماندگار فلسفه ایران‌زمین، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، همچنان جمعه‌ها روی آنتن این شبکه است و اگر نگوییم نگین انگشتری، بلکه ازجمله فاخرترین برنامه‌های رسانه ملی در همه این سال‌هاست.

این برنامه چندسالی است به سیر تحول و طی مسیر معرفت و سیر معنوی و عرفانی بزرگان و اندیشمندان بزرگ‌منش ایران‌زمین از مولانا، عطار و ابن‌سینا تا ملاصدرا، فردوسی، سعدی و حافظ لسان‌الغیب پرداخته و همچنان بر مدار حقیقت‌جویی و حکمت می‌چرخد و درفشانی می‌کند.

«زاویه»، «شیوه»، «چشم‌انداز» و «رودررو» در کنار «روایت سپید» ازجمله تدارک‌های گفت‌وگومحور شبکه چهار سیما هستند که هرچند برخی با اولویت‌های اقتصادی یا فرهنگی و فلسفی برنامه‌ریزی شده‌اند؛ اما ناخودآگاه تنه به تنه مسائل سیاسی‌تاریخی و مسائل روز هم می‌زنند و به‌نوعی حکمرانی و تصمیم سازی در ابعاد مختلف را واکاوی می‌کنند.

«شیوه» برنامه‌ای از گروه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که در همین چندسال اخیر به شبکه چهار آمده و با اجرای خوب عطاءالله بیگدلی، مسئول اسبق بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) و استاد فعلی حقوق این دانشگاه، دانش، سیاست و سیاست‌گذاری را به نحوی مطلوب و شایسته تلفیق کرده است؛ شیوه‌ای که پیمان جبلی، رئیس رسانه ملی، درباره‌اش گفته است: «شیوه می‌تواند با بازکردن فضای گفت‌وگوی آرام، سالم و عالمانه، به برخی از شبهات جامعه در زمینه‌های مختلف پاسخ دهد.»

گفت‌وگو با اندیشمندان و دانشمندان کشورهای غربی در موضوعات مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فلسفی در شبکه چهار بر عهده برنامه «نیم‌فاصله» گذاشته شده که در یک نیم ساعت و اندکی بیشتر، ساعت 21 هر شبانگاه، مهمان دانایانی است که به دنبال دانستن بیشتر و دریافتن از اندیشمندان دیگر ممالک جهان هستند و هم‌زمان، با فرهیختگان و چهره‌های آن کشورها هم آشنا می‌شوند.

مجله علمی «چرخ» که سالیانی متمادی است در این شبکه جا خوش کرده، در فصل دهم، آشنایی با دستاوردهای علم و فناوری ایران و جهان را دنبال می‌کند. اما «چاووش» هم یک مجله فرهنگی است که نگاهی اندیشمندانه به مباحث حوزه‌های گوناگون فرهنگ و هنر ایران‌زمین دارد.

«چهارسوی علم» و «صهبای تسنیم» دو برنامه دیگری هستند که اولی در سری دوازدهم و دومی در سری نهم، با دو رویکرد علمی و فقهی هرکدام مخاطبان مختص به خود را دارند.

«صهبای تسنیم» ساعت شش بامداد هرروز، با سخنرانی‌های عالم وارسته علامه جوادی آملی به تفسیر آیاتی از قرآن مجید از زبان این مرجع تقلید بزرگ عالم تشیع اختصاص دارد و در کنار تلاوت شکلی قرآن و سرود ملی ایران در هر بامداد، تفسیر کتاب خدا را هم در دستور کار قرار داده است.

برنامه هفتگی «سیاحت غرب» به تهیه‌کنندگی محمد معماریان، مجموعه مستندهایی از وضعیت پنهان و پشت پرده سیاسی، اجتماعی و فرهنگی غرب امروز است که اوضاع نابسامان اجتماعی و سیاسی غرب و یا تأثیری که سیاست‌ها و اقدامات غربی‌ها، به‌ویژه آمریکا بر زندگی مردم دیگر کشورها گذاشته را به نمایش می‌گذارد و به دنبال شفاف‌سازی و روشن‌کردن وقایع و رویدادهای تاریخی و سیاسی و روشن‌کردن ذهن مخاطبان نسبت به آن چیزی است که در دنیای غرب می‌گذرد.

«جرگه» با موضوع جمعیت با محوریت نرخ رشد و پیری جمعیت و «روایت سفید» هم که گویا پخش آن اندک زمانی است به پایان رسیده، با اجرای کیانوش جهان‌پور، مفاخر پزشکی تاریخ نظام سلامت در ایران را به تلویزیون دعوت می‌کرد و پای تاریخ شفاهی نظام سلامت کشورمان به روایت پزشکان می‌نشست.

«زندگی پس از زندگی» دست‌پخت عباس موزون، در چند سال اخیر جای خود را در بین مخاطبانی فراتر از بینندگان همیشگی شبکه چهار سیما باز کرده و هر ماه رمضان، مقابل دیدگان همگان روی آنتن این شبکه است؛ برنامه‌ای که با تجربه گران مرگ به گفت‌وگو می‌نشیند و افق‌های جدیدی از نادیده‌ها و ناشنیده‌ها را برای مخاطب می‌گشاید.

اما در انتها باید از برنامه «شوکران» با اجرای پیام فضلی‌نژاد در سال‌های میانی دهه 90 هم یاد کنیم؛ برنامه‌ای که به اساسی‌ترین مباحث فکری ایران اختصاص داشت و شخصیت‌های تراز اول فکری و فرهنگی مانند حجت‌الاسلام میرباقری، ایران درودی، مهدی گلشنی، حمید پارسانیا، سیدعبدالله انوار، مهدی محقق، شاهین فرهت، داوود هرمیداس باوند، هوشنگ ماهرویان، غلامرضا اعوانی، سیدحسن امین، منوچهر آشتیانی، داور شیخاوندی و دیگرانی از همین سنخ حضور می‌یافتند و پیرامون داغ‌ترین مباحثات عرصه اندیشه، فرهنگ و سیاست به مباحثه با مجری توانای این برنامه می‌پرداختند.

«شوکران» که محصول مشترک شبکه دانایی و حوزه هنری بود، به سبب «ترویج آزاداندیشی» کاندیدای جشن هنر انقلاب و همچنین برای بهترین اجرا، نامزد جشنواره جام جم رسانه ملی شده بود و در آخرین نظرسنجی صداوسیما، به‌عنوان پرمخاطب‌ترین برنامه شبکه چهار در سال ۱۳۹۷ معرفی شد.

درمجموع چهار، شبکه‌ای است که به فراخور رخدادها و رویدادهایی مانند طوفان الاقصی یا درگذشت یک عالم و دانشمند و یا رویدادی ثبت‌شده در تقویم ملی و مذهبی، برنامه‌ها و مستندهایی را پخش یا بازپخش می‌کند و در این حیطه همچنان به دنبال پراکنش دانش، علم، دانایی و صدالبته معرفت‌افزایی است.

باید این‌گونه تعبیر کرده که چهار، شبکه فراگیر حوزویان، دانشگاهیان، استادان و جمعیتی است که در جست‌وجوی دانایی هستند و این امکان را رسانه ملی به رایگان و به شکلی فراگیر برایشان فراهم آورده و با یک برنامه‌ریزی درست می‌توانند بهترین بهره را از برنامه‌های دانشی آن کسب کنند و بر دانسته‌ها و بینش خود بیفزایند.

حالا و پس از خوانش این نوشتار، فشردن کلید شماره چهار کنترل را هم هرازگاه امتحان کنید و از برنامه‌های این شبکه کمتر دیده‌شده هم لذت ببرید!

• 

  محمود افشاری